Mục lục

Lịch sử hình thành làng gốm Thanh Hà
Quy trình và đặc trưng nghề gốm truyền thống
Các hoạt động và trải nghiệm du lịch tại làng gốm
Giờ mở cửa và giá vé tham quan
Gợi ý thuê xe máy tại Hội An (dịch vụ Anh Khoa)

Lịch sử hình thành làng gốm Thanh Hà

Làng gốm Thanh Hà (thuộc Hội An, Quảng Nam, này là tp Đà Nẵng) là một làng nghề truyền thống có lịch sử lâu đời. Theo ghi chép, nghề gốm Thanh Hà hình thành từ đầu thế kỷ XVI khi cư dân Thanh Hóa di cư vào vùng Quảng Nam mang theo nghề gốm. Ban đầu, nghề gốm tại làng Thanh Hà (thời đó thuộc xã Thanh Hà, huyện Diên Phước, Quảng Nam) phát triển mạnh mẽ từ thế kỷ XVII, gắn liền với thương cảng Hội An. Đến cuối thế kỷ XVII – đầu thế kỷ XVIII, gốm Thanh Hà bước vào thời kỳ huy hoàng với nhiều sản phẩm “thổ sản tiến vua” nổi danh khắp vùng miền Trung.

làng gốm Thanh Hà - Hội An — làng gốm Thanh Hà

Từ đầu thế kỷ XIX đến giữa thế kỷ XX, làng gốm Thanh Hà tiếp tục phát triển hưng thịnh và đóng góp nhiều sản phẩm cho xây dựng và đời sống (gạch ngói, bình vôi, chum đựng nước, v.v.). Tuy nhiên, chiến tranh và cạnh tranh vật liệu mới đã khiến nghề gốm Thanh Hà suy giảm mạnh vào giữa – cuối thế kỷ XX . Khi du lịch Hội An bùng nổ từ những năm 1990, làng gốm Thanh Hà được phục hồi, chuyển đổi sản xuất đồ gốm mỹ nghệ và lưu niệm. Ngày nay, Thanh Hà đã trở thành địa điểm du lịch nổi tiếng, được Bộ Văn hóa – Thể thao & Du lịch công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia (2021) , đồng thời thu hút đông đảo khách trong và ngoài nước đến tìm hiểu và trải nghiệm văn hóa gốm cổ truyền.

Quy trình và đặc trưng nghề gốm truyền thống

Làng gốm Thanh Hà nổi bật bởi quy trình thủ công truyền thống và đặc trưng sản phẩm độc đáo. Nghệ nhân Thanh Hà sử dụng đất sét nâu ven sông Thu Bồn làm nguyên liệu chính. Đất sét được lấy về nhào nặn, cắt mỏng nhiều lần rồi đặt lên bàn đạp lò (bàn xoay truyền thống) để tăng độ liên kết trước khi tạo hình . Quá trình tạo hình (chuốt đất) thường có hai người tham gia: một người đạp bàn xoay bằng chân, hai tay nhào đất tạo hình, thường do thợ nữ thực hiện . Sau khi tạo hình, các sản phẩm gốm được đem phơi khô dưới nắng để đất săn lại và giữ dáng trước khi trang trí. Nghệ nhân có thể dùng que hoặc khuôn gạch in hoa văn tùy ý trước khi đem đi nung (khác với gốm men làng khác, gốm Thanh Hà không tráng men trên bề mặt) .

Nguyên liệu: Đất sét nâu đặc trưng ven sông Thu Bồn, đã được nhào kỹ, cắt mỏng và ép (đạp lò) để loại bỏ bọt khí, tạo độ mịn .
Tạo hình: Thợ gốm ngồi vào bàn xoay đạp chân, dùng hai tay nặn đất thành sản phẩm (bình, vò, chậu, nồi, v.v.) từ đất sét ướt . Không sử dụng khuôn đúc; từng sản phẩm là thành quả của đôi bàn tay khéo léo.
Phơi và trang trí: Sản phẩm sau khi hình thành được phơi khô tự nhiên. Sau đó, nghệ nhân có thể tạo các họa tiết đơn giản lên bề mặt (chủ yếu không tráng men).
Nung lò: Gốm Thanh Hà được nung hoàn toàn bằng lò củi truyền thống. Thợ gốm nhóm lửa khoảng 7–8 giờ đầu để ổn định nhiệt, sau đó tăng nhiệt độ lớn đến khi gốm chín rồi tắt lò . Nhiệt độ nung của gốm Thanh Hà khá đa dạng: gốm đất nung được nung ở 600–900°C cho ra màu đỏ hoặc vàng gạch; gốm sành nâu (đất nung màu nâu sẫm) thường nung ở nhiệt độ cao hơn trên 1000°C, dùng “lò xanh” đặc biệt . Đặc biệt, nghệ nhân hoàn toàn căn cứ vào kinh nghiệm và cảm giác về lửa (không có thiết bị đo nhiệt) để xác định thời điểm thành phẩm . Sau khi nung, sản phẩm gốm Thanh Hà hiện lên với nhiều sắc độ tự nhiên khác nhau (vàng, đỏ, gạch, nâu, hồng, đen) do không dùng men hay hóa chất mà chỉ phụ thuộc vào đất và lửa .

Các hoạt động và trải nghiệm du lịch tại làng gốm

Làng gốm Thanh Hà không chỉ là nơi bảo tồn văn hóa nghề gốm, mà còn mang đến cho du khách nhiều trải nghiệm du lịch thú vị. Khi đến tham quan, bạn sẽ có cơ hội:

Tự tay làm gốm: Du khách được hướng dẫn bởi nghệ nhân làng nghề cách nhào đất, chuốt gốm và tạo hình sản phẩm riêng của mình. Hoạt động này thường đã được bao gồm trong giá vé tham quan .
Xem nghệ nhân làm gốm: Khách tham quan có thể chiêm ngưỡng quy trình làm gốm truyền thống – từ ngồi bàn xoay, nặn đất, đến trang trí các họa tiết thủ công. Đây là dịp để hiểu thêm kỹ thuật và tính tỉ mỉ của nghề .
Tham quan di tích làng nghề: Bên cạnh lò gốm, du khách còn được tham quan Đình Xuân Mỹ (đình làng truyền thống) và Miếu Tổ nghề gốm Nam Diêu, nơi thờ các vị tiền nhân đã sáng lập nghề gốm ở đây .
Khám phá Công viên Đất nung Thanh Hà: Công viên rộng khoảng 6.000 m² trưng bày nhiều tác phẩm gốm độc đáo. Khu “tòa nhà úp” lưu giữ gốm cổ và di tích gốm xưa, khu “tòa nhà mở” giới thiệu các sản phẩm gốm hiện đại sáng tạo. Nhiều mô hình gốm mô phỏng kiến trúc nổi tiếng thế giới (như Tháp nghiêng Pisa, Nhà Trắng, Chùa Một Cột…) đem lại trải nghiệm thú vị .
Check-in không gian cổ kính: Làng gốm với khung cảnh nông thôn bình dị, rợp bóng tre và lò gốm vách đất là phông nền lý tưởng để chụp ảnh sống ảo. Du khách thường hào hứng tạo dáng bên sản phẩm gốm hay lò nung cổ kính .
Mua sắm quà lưu niệm: Sau khi tham quan, bạn có thể chọn mua các sản phẩm gốm đất nung truyền thống mang về làm quà. Đặc biệt, mỗi vé tham quan thường bao gồm một sản phẩm gốm nhỏ làm kỷ niệm do nghệ nhân tặng .
Tham dự lễ hội nghề gốm: Nếu có dịp đến đúng dịp, du khách sẽ chứng kiến Lễ hội Giỗ Tổ nghề gốm Thanh Hà được tổ chức hàng năm vào ngày 9-10 tháng 7 âm lịch tại làng. Lễ hội gồm nghi thức tế lễ tại miếu Nam Diêu, diễu hành kiệu, các hội thi làm gốm, trò chơi dân gian, ẩm thực đặc sắc và nhiều hoạt động văn hóa truyền thống khác .

Giờ mở cửa và giá vé tham quan

Làng gốm Thanh Hà mở cửa đón khách hằng ngày từ 8h00 đến 17h30 (cả Thứ Hai đến Chủ Nhật) . Giá vé vào cửa là 35.000đ/người lớn và 15.000đ/trẻ em (dưới 15 tuổi) cho mỗi lượt tham quan . Giá vé đã bao gồm tham quan các di tích làng nghề (Đình Xuân Mỹ, Miếu tổ gốm), xem nghệ nhân làm gốm, và trải nghiệm chuốt đất tạo hình gốm ngay tại chỗ . Ngoài ra, vé còn được tặng kèm một sản phẩm gốm nhỏ làm kỷ niệm .

Đối tượng	Giá vé
Người lớn (≥ 15 tuổi)	35.000 đ/người
Trẻ em (< 15 tuổi)	15.000 đ/người

Ghi chú: Hộ khẩu đoàn đông (≥8 người) được hướng dẫn viên thuyết minh miễn phí (theo chính sách của Làng gốm). Khách tham quan không mất phí xe điện nội bộ nếu đi trong làng .

Gợi ý thuê xe máy tại Hội An (dịch vụ Anh Khoa)

Để thuận tiện tham quan Làng gốm Thanh Hà và các điểm du lịch lân cận ở Hội An, du khách thường thuê xe máy tự lái. Có nhiều cửa hàng thuê xe máy Hội An uy tín. Tiêu biểu nhất phải kể đến Anh Khoa Hội An (địa chỉ 84 Phan Chu Trinh, Minh An) – dịch vụ thuê xe máy được đánh giá cao.

Anh Khoa – Thuê Xe Máy Hội An

Anh Khoa cung cấp đa dạng phương tiện: xe tay ga hiện đại, xe số (50cc, xe côn) và cả xe đạp điện thân thiện môi trường . Hệ thống xe được bảo dưỡng kỹ lưỡng, cung cấp đầy đủ mũ bảo hiểm, giá đỡ điện thoại, cùng các dịch vụ tiện ích khác.

Honda Air Blade – The Most Fuel-Efficient Motorbike at Anh Khoa Hoi An — làng gốm Thanh Hà

Đặc biệt, khách thuê có thể đổi pin xe điện miễn phí tại các trạm của hãng; thuê dài ngày được hỗ trợ chở hành lý và không yêu cầu đặt cọc hoặc giữ hộ chiếu . Giá thuê tại Anh Khoa khá phải chăng (khoảng 120.000–250.000đ/ngày cho xe số, 150.000–200.000đ/ngày cho xe tay ga/điện ), và nhiều khách hàng đánh giá tốt về chất lượng dịch vụ.